tìm hiểu phân tâm học Phật giáo

Chư pháp tùng bổn lai
Thường tự tịch diệt tướng

Một trong những khái niệm nền tảng quan trọng trong tri kiến Phật giáo là Ngũ uẩn.
Bản thân tôi dù đã đọc khá nhiều đầu sách về Thiền và Mật tông, nhưng đến gần đây vẫn hết sức lơ mơ về khái niệm này. Có lần thử hỏi một bạn cũng theo Mật tông, bạn ấy cũng chỉ nói Ngũ Uẩn là Sắc Thọ Tưởng Hành Thức, đó là 5 yếu tố của mọi vật. Suốt thời gian đó đến nay tôi cũng chỉ biết có vậy. Đồng thời tôi cũng biết thân người tạo thành từ Tứ Đại: Đất nước lửa gió, thế thì rốt cuộc mọi vật tạo thành từ Tứ Đại hay là Ngũ Uẩn?, hai thứ này có gì để phân biệt nhau? Tận gần đây tôi mới có duyên quay lại tìm hiểu về Bát chánh đạo, mới có dịp đọc kỹ hơn hiểu sâu hơn về Ngũ Uẩn và tự trả lời  câu hỏi trên của chính bản thân mình.
Xét thấy tài liệu về Ngũ Uẩn không thiếu và hết sức chi tiết, nhưng cũng như phần lớn các bài giảng về đạo Phật, các tài liệu này đều hết sức "nhiều chữ", tôi thử tự tóm tắt lại một chút bằng sơ đồ, hầu mong lợi lạc cho bản thân và góp chút công sức trực quan hoá khái niệm này.

I) Overview về Ngũ Uẩn



II) Chi tiết về Thức (bát tâm vương) (Thọ Tưởng và Hành thì được gọi là các tâm sở)



III) Sự vận hành của Ngũ Uẩn



sự tương đồng giữa sự vận hành của Ngũ Uẩn và một chiếc máy tính



dựa trên tài liệu:
https://thuvienhoasen.org/a19470/ngu-uan